Yeni Tehlike; Kahverengi Kokarca Böceği

Yeni Tehlike; Kahverengi Kokarca Böceği

Karadeniz’de; ‘kahverengi kokarca’ adlı böcek türü, başta fındık olmak üzere birçok bitki için tehdit oluşturuyor. Tarımsal ürünlerimize tehlike oluşturmaya başlayan bu böceği sizlere tanıtmaya çalışacağız.

Kahverengi Kokarca Böceği (Halyomorpha halys), halk arasında genellikle “Kokarca Böceği” veya “Kahverengi Kokarca” olarak bilinen, oldukça zararlı ve istilacı bir böcek türüdür.

1. Genel Özellikleri ve Görünüşü

• Familya: Pentatomidae (Kokarca böcekleri ailesi)

• Menşei: Doğu Asya (Çin, Kore, Japonya, Tayvan). Tesadüfen veya ticaret yoluyla dünyanın birçok yerine, özellikle Kuzey Amerika ve Avrupa’ya yayılmıştır. Türkiye’de de özellikle Marmara ve Karadeniz bölgelerinde ciddi bir istilacı tür haline gelmiştir.

• Renk ve Boyut: Yetişkinleri yaklaşık 12-17 mm uzunluğundadır. Adından da anlaşılacağı gibi kahverengimsi-gri bir renge sahiptir. Vücudunun kenarında ince, beyaz, siyah ve kahverengi çizgiler/benekler bulunur. Antenlerinde ise açık ve koyu halkalar vardır.

• Kalkan Görünümü: Tüm kokarca böceklerinde olduğu gibi, vücudu bir kalkanı andırır. Bu nedenle İngilizcede “shield bug” (kalkan böceği) olarak da adlandırılırlar.

2. Neden “Kokarca” Denir?

Bu böceğin en belirgin özelliklerinden biri, tehlike anında veya ezildiğinde salgıladığı keskin ve kötü kokulu bir sıvıdır. Bu koku, savunma mekanizmasıdır ve onu yemek isteyen kuş veya diğer avcılardan korur. Koku, “kokarca”ya benzetildiği için bu ismi almıştır. Koku, insanlarda mide bulantısına bile sebep olabilir ve uzun süre kalıcı olabilir.

3. Yaşam Döngüsü ve Beslenme

• Yumurta: Yumurtalarını genellikle yaprakların altına, 20-30’lu gruplar halinde bırakırlar. Yumurtalar küçük, varil şeklinde ve kremsi beyaz renktedir.

• Nimfler (Yavrular): Yumurtalardan çıkan nimfler yetişkinlere benzemez, daha yuvarlak ve siyah-kırmızı renktedir. Büyüdükçe renkleri kahverengiye döner ve kanatları gelişir.

• Beslenme: Bitki özsuyu ile beslenirler. Ağız yapıları bir iğne gibidir ve bunu bitkilerin dokularına sokarak öz suyu emerler.

4. Zararları ve Etkileri

Kahverengi kokarca, son derece polifag bir böcektir, yani çok çeşitli bitkilerle beslenir. Başlıca zararları şunlardır:

• Tarımsal Zarar: En büyük tehdit tarım üzerinedir. Meyve ağaçları (elma, armut, şeftali), sebzeler (domates, biber, salatalık), mısır, asma (üzüm) ve süs bitkileri başlıca hedefleridir. Beslendikleri meyve ve sebzelerde:

  • Sürgün yanıklığı ve yaprak dökülmesine neden olur.

  • Meyvede çökük, lekeli, mantarlaşmış alanlar oluşturur.

  • Meyvenin pazar değerini düşürür ve büyük ekonomik kayıplara yol açar.

• Evlere Girme Eğilimi: Sonbahar aylarında havalar soğumaya başlayınca, kışı geçirmek için sıcak ve korunaklı yerler ararlar. Bu nedenle evlerin çatlaklarına, duvar boşluklarına, panjurlara, garajlara ve depolara girerler. Ev içinde aktif değillerdir, sadece kış uykusuna yatarlar. Ancak rahatsız edildiklerinde veya ezildiklerinde o kötü kokuyu yayarlar.

5. Mücadele Yöntemleri

Kahverengi kokarca ile mücadele zordur çünkü çok hareketlidirler ve doğal düşmanları yeni yayıldıkları bölgelerde sınırlıdır.

1. Önleyici Tedbirler:

   • Evler için: Kapı ve pencere pervazlarındaki çatlakları kapatmak, pencelere sineklik takmak, baca ağzı gibi giriş noktalarını kapatmak.

   • Bahçeler için: Bitkileri düzenli olarak kontrol etmek, yumurta kümelerini gördüğünüzde yok etmek.

2. Fiziksel Mücadele:

   • Evin içine giren böcekleri elektrik süpürgesi ile süpürmek etkili ve temiz bir yöntemdir. Böceği ezmediğiniz için koku yaymaz.

   • Bir kavanozda sabunlu su içine düşürmek de etkilidir.

3. Kimyasal Mücadele:

   • Tarımsal alanlarda profesyonel ilaçlamalar yapılabilir ancak bu böcekler birçok insektisite karşı direnç geliştirmiştir. Bu nedenle mücadele zordur ve uzman kişiler tarafından yapılmalıdır.

   • Ev içi kullanım için sprey ilaçlar pek tavsiye edilmez, çünkü ölen böcekler yoğun koku yayabilir.

4. Biyolojik Mücadele:

   • En umut vadeden yöntemlerden biridir. Kokarcanın anavatanından getirilen “Samurai Arısı” (Trissolcus japonicus)* gibi parazitoit arılar, kahverengi kokarcanın yumurtalarına kendi yumurtalarını bırakarak onları yok eder. Bu yöntem, doğal dengenin sağlanması açısından çok önemlidir.

 Kahverengi kokarca böceği, hem tarımımız hem de evlerimiz için ciddi bir tehdit oluşturan, istilacı bir türdür. Keskin kokusu ve bitkilere verdiği zararla tanınır. Mücadelesi bireysel çabaların ötesinde, organize ve bilinçli bir şekilde yürütülmesi gereken bir konudur.

Önceki Yazı