Ticaret Savaşları 2.0
ABD yönetimi, Çin menşeli ürünlere %100’ün üzerinde ek gümrük vergisi getirerek ticaret savaşlarını yeni bir boyuta taşıdı. Trump yönetiminin bu hamlesi, özellikle yenilenebilir enerji ve otomotiv sektöründe Çin’in küresel hakimiyetini kırmayı hedefliyor. Peki bu radikal kararın arka planı ne? Hangi ürünler etkilenecek ve dünya ekonomisi nasıl bir darbe yiyecek? İşte çarpıcı analiz:
ABD’nin %125 Vergi Bombasının Detayları
- Hedef Ürünler:
- Elektrikli araçlar (EV) .
- Güneş panelleri, lityum bataryalar, yarı iletkenlerÇelik ve alüminyum
- Resmi Gerekçe:
- “Çin’in haksız sübvansiyonları ve aşırı kapasitesi” nedeniyle ABD sanayisinin korunması.
- “Yeşil enerjide stratejik bağımsızlık” vurgusu.
Çin’den Beklenen Tepkiler: Misilleme ve Alternatif Arayışları
- Olası Misillemeler:
- ABD tarım ürünlerine (soya fasulyesi, mısır) ek vergi.
- Boeing yerine Airbus’a yönelik siparişlerin artırılması.
- Nadir toprak elementleri ihracatında kısıtlama (Çin, dünya arzının %90’ını kontrol ediyor).
- Diplomatik Hamleler:
- WTO’ya şikayet ve uluslararası kamuoyunda ABD’yi “ticaret kurallarını çiğnemekle” suçlama.
- Avrupa Birliği ile yakınlaşma (AB de Çin EV’lerine ek vergi koymayı planlıyor).
Küresel Ekonomiye Etkiler: Enflasyon, Tedarik Zinciri ve Yeni İttifaklar
a) Elektrikli Araç Piyasasında Deprem
- Tesla ve Ford gibi ABD’li üreticiler kısa vadede kazançlı çıkabilir.
- Çin’li devler (BYD, NIO, Geely) ABD pazarına giremeyecek, ancak Avrupa ve Güneydoğu Asya’ya yönelebilir.
- Tüketiciye Yansıma: ABD’de EV fiyatları %30-50 artabilir, benzinli araçlara geri dönüş bile olabilir.
b) Yenilenebilir Enerji Projeleri Yavaşlayabilir
- Güneş paneli maliyetleri artarsa, ABD’nin iklim hedefleri sekteye uğrayabilir.
- Çin, batarya üretimini Meksika üzerinden ABD’ye kaydırabilir (USMCA kapsamında vergi avantajı).
c) Stagflasyon Riski
- Enflasyon + Durgunluk senaryosu güçleniyor:
- Çin’den gelen ucuz mallar azalınca enflasyon tırmanabilir.
- ABD Merkez Bankası (Fed) faiz indirimlerini erteleyebilir.
Senaryolar: Savaş mı, Stratejik Denge mi?
Senaryo 1: Kontrollü Gerilim (En Olası)
- Çin, sembolik misillemelerle yetinir, ABD ile teknoloji savaşında yumuşak güç kullanır (örneğin, TikTok yasağını protesto).
- Avrupa, Çin’e kısmi vergiler koyar ancak tam kopuş yaşanmaz.
Senaryo 2: Tam Ticaret Savaşı (Kötümser)
- Çin, nadir toprak elementlerini silah haline getirir ve Batı’lı otomotiv/tech şirketlerini vurur.
- Küresel otomotiv endüstrisi çöküşe geçer, 2008 krizi benzeri bir resesyon.
Senaryo 3: Çin’in Alternatif Pazarlarda Zaferi
- Çin, Rusya, Orta Doğu ve Afrika’da elektrikli araç pazarını ele geçirir.
- Batı’nın yeşil dönüşümü yavaşlarken, Çin küresel standartları belirler.
Türkiye’ye Etkiler: Fırsatlar ve Riskler
- Riskler:
- Çin mallarının Türkiye’ye yönelmesi yerel üreticiyi zorlayabilir.
- Dolar/TL’de dalgalanma artabilir (Çin-ABD gerilimi doları güçlendirir).
- Fırsatlar:
- ABD’ye alternatif tedarikçi olma şansı (özellikle otomotiv yan sanayi).
- Çin yatırımlarının artması (Türkiye, Avrupa’ya “vergisiz üs” olabilir).
Sonuç: Yeni Bir Soğuk Savaşın Ticaret Cephesi
ABD’nin %104’lük vergi hamlesi, “yeşil endüstriyel savaş” olarak tarihe geçebilir. Çin’in “Yapay Yerli Üretim” stratejisiyle karşılık vermesi beklenirken, Avrupa’nın tavrı kilit önemde. Kazanan: Ya korumacı politikalar ya da küresel tedarik zincirini yeniden kuranlar olacak.
Önceki Yazı
