Türkiye’de Hidrografi’nin tarihçesi; Türk Bahriyesinde Hidrografiye gereken önemin verilmesi 15. yüzyıla dayanır. Tanınmış Türk amiral ve denizcisi Piri Reis’in 1531 yılında Akdeniz’deki seyir rotalarını gösteren Kitab-ı Bahriye adlı eseri derlenmiştir.
Türkiye’de Hidrografi’nin tarihçesi
Bu kitap Akdeniz sahilleri ile ilgili ve seyir için gerekli çok kıymetli bilgi tanım ve çizimleri ihtiva eder. Piri Reis’in deniz haritacılığına olan önemli bir katkısı da, 16. yüzyılda bilinen tüm seyir rotalarını gösteren ünlü Piri Reis haritasını çizmiş olmasıdır.
Bu başlangıçtan sonra Türk Bahriyesi’nin Hidrografik çalışmalarında bir duraklama olmuştur. 17. ve 18. yüzyılları kapsayan yazılı dökümana rastlanmamaktadır. 19. yüzyıl başlarında ve ortalarında iki Türk Mesaha gemisi Ahter ve Neyyirzafer Karadeniz Türk sahillerinde mesahalar yapmıştır. Modern kabul edilen ilk Türk Deniz Haritası 1840 yılında Mektebi Bahriye Matbaasında basılmıştır. Karadeniz’in bir kısmını kapsayan bu harita, bugün Deniz Müzesi’ndedir.
Marmara Denizi’nin mesahası 1824 yılında Gülsefit adlı mesaha gemisi ve Rus Hidrograficileriyle beraber yapılmıştır. Birkaç sene sonra İngiliz Bahriyesi Ege, Akdeniz, Karadeniz Türk sahilleri ve Marmara Denizinde mesahalara başlamıştır. Bu dönemde yapılan mesahalar Türk sularındaki Admiralty haritalarının esasını oluşturur.
19. yüzyılın sonunda 1890 ile 1900 yılları arasında Türk gemileri zaman zaman mesaha görevleri yapmıştır. 1901 yılında iki Türk Bahriye subayı, bakır klişe yöntemini öğrenmek üzere Admiralty Hidrografi dairesine gönderilmiştir. Bu subayların yurda dönüşlerinden bir yıl kadar sonra bakır klişe haritaları Türk Bahriyesi basımevlerinde yapılmaya başlanmıştır. Resmi anlamda ilk hidrografi organizasyonu 1909 yılında deniz mesahaları ve seyir bürosu adı altında kurulmuş ve bahriye bakanlığına bağlanmıştır.
Büronun görevleri seyir fenerlerinin organizasyon ve idamesi ile denizcilere ilanlar ve bahriyenin seyir aletleri ihtiyacını karşılamaktı. İki yıl sonra 1911’de büro yeniden organize edilerek seyir ve deniz haritaları bürosu adı ile nispeten daha bağımsız bir statüye kavuşmuştur. Büro 1928 sonlarında şimdiki adı Harita Genel Komutanlığı olan Geodetic Mesahalar Genel Müdürlüğüne bağlanmış ve onun deniz haritaları şubesini oluşturmuştur.
1950 yılında Seyir ve Hidrografi Dairesi adı altında tekrar Deniz Kuvvetleri Komutanlığına bağlanarak Kasımpaşa/Haliç’e nakledilmiş, çalışmaları geliştirilerek, modern deniz harbi ile ilgili konulara daha çok önem verilmeye başlanmıştır. 1956’da daire bugün bulunduğu, Çubuklu’daki yerine taşınmıştır. Dairenin adı 1972 yılında Seyir, Hidrografi ve Oşinografi Dairesi Başkanlığı olarak değiştirilmiştir.
