19.3 C
İstanbul
Çarşamba, Mart 27, 2024
spot_img
Ana SayfaYazarlarPosta Pullarında Işıldayan Deniz Fenerleri

Posta Pullarında Işıldayan Deniz Fenerleri

POSTA PULLARINDA IŞILDAYAN  DENİZ FENERLERİ

  İki kıtayı birbirinden ayıran, denizle kucaklaşan; kuzeyden güneye, batıdan
doğuya bir kavşak üzerinde yer alan bir kent İstanbul…
Geçmişinden günümüze uzanan zengin tarih ve etnik yapısıyla derya bir
dünya kenti.. Avrupalı olduğu kadar Asyalı.. Müslüman, Hristiyan, Musevi.. Rumu,
Ermenisi, Levanteni, Lazı, Kürdü, Makedonu, Çerkezi.. Hepsi bir birine karışmış;
kökleri, dilleri, dinleri, dansları ve yemekleriyle.. Kuzeyden Karadeniz, güneyden Marmara.. Yüzyıllardan bu yana, dünya ile olan bağlantısının önemli bir bütününü denizle sağlamış.. Mısırlısı, Giritlisi, Fenikelisi,Cenevizlisi, Vikingi, Venediklisi..Tüm tacirler gemilerle getirip boşaltmışlar limanlarına cam eşyalarını,baharatlarını,ipekli kumaşlarını.. Yine Fransız, İtalyan, Maltalı birçoğu bindikleri gemilerle ulaşmışlar İstanbul’a. Kimileri aşık olmuş, vurulmuş doğu ile batıyı birleştiren bu gizemli, tütsülü kente. Hem de bir daha geri dönmemecesine..Burada kalmayı, bu mozaik panonun içindeki taşlardan biri olmayı yeğlemişler..

  Yüzyıllar ötesinden bu yana insanlarının birçoğu denizle yaşamış, denizle
beslenmiş.. Balıkçısı, kaptanı, miçosu, levendi, tayfası, taciri.. Gemiler, kayıklar
yapmışlar sulara açılmışlar, ekmeklerini denizden çıkarmışlar.. Ama, deniz bu,
şakaya gelmez. Bir gün sakin, bir gün hırçın.. Fırtınalarda alabora olmuşlar.. Kâh
Sarayburnu kayalıklarında, kâh Samatya açıklarında yaşamlarını yitirmişler; sisli
havalarda yollarını kaybetmişler.. Ancak, onlara tek bir şey güvence vermiş..Onları
olası tehlikelerden koruyan, uzaklardan yol gösteren fenerler.. Adalar’ dan Bebek’ e, Anadolu Kavağı’ ndan Yeşilköy’ e dek kıyıları süsleyen küçüklü büyüklü fenerler..Kimini, deniz içinde bir dubanın üstüne oturtmuşlar, kimini de bir kale burcu gibi taşlardan yapmışlar.. Çok önceleri, eski zamanlarda birçoğunun yerinde, üzerinde ateş yakılan yüksek bir platform yer alırmış.. Gecenin karanlığında yakılan ateşin ışığını gören denizciler yollarını bulur, kıyılara yanaşırlarmış.. Ama, çok sonraları hemen hepsi mimari bir yapılanmaya dönüşmüş. Hele, 19. yüzyılın sonlarına gelindiğinde, adlarına layık birbirinden güzel fenerler inşa edilmeye başlanmış.

 Dönem Abdülmecid Han’ ın dönemidir..Avrupa’ ya Osmanlı İmparatorluğu’
nun pencerelerini aralayan II. Mahmud’ un oğlu Sultan Abdülmecid.. Müzikten
tiyatroya, kıyafetten mimariye modernizm ve çağdaşlığı destekleyen yenilikçi bir
padişah.. Kimi Avrupa ülkelerinin kıyılarını süsleyen fenerlerin benzerlerinin
yapılmasını ister İstanbul’ un kıyılarına.Bu işin uzmanlarını çağırırlar Frengistan’ dan.Oturulur konuşulur, planlar projeler hazırlanır ve sonunda ferman çıkar. Bundan böyle, yapılan anlaşma ile Fransızların ünlü deniz fenerleri yapımcısı Sautter firmasıyla anlaşılır. Ve 1856-57 yıllarında, ilk “ üç kardeş” Ayastefanos, Rumeli Kavağı, Anadolu Kavağı fenerleri bir bir yerlerini almaya başlarlar…Bunların yanı sıra Fenerbahçe feneri inşa edilir. Sanki bir gelini andırırlar bembeyaz renkleriyle.Bir yüzyıldan fazla bir zaman yanar çakar ışıldaklarıyla yol göstermişlerdir deniz insanlarına..Zaman içinde kartpostallarda,bayram tebriklerinde boy gösteren ve kentin bir tür nazar boncuğu işlevini üstlenen fenerler, posta pullarının üzerinde de yerlerini almaya başlarlar.. Posta pulları üzerinde ilk defa resmedilme ayrıcalığını kazanan fenerimiz Kızkulesi’ dir…14 Ocak 1914 tarihinde tedavüle çıkarılan, Londra’ da bastırılmış 17 puldan oluşan posta serisindeki 10 paralık leylaki pulun üzerinde
Kızkulesi’ nin güzel bir resmi yer alır…

14-Ocak-1914-tarihinde-tedavule-cikarilan-Londra-da-bastirilmis-posta-serisindeki-5-paralik-leylaki-pulun-uzerinde-Kizkulesi-nin-guzel-bir-resmi-yer-alir.-T.T-Kolek
14 Ocak 1914 tarihinde tedavule cikarilan Londra’da bastirilmis posta serisindeki 5-paralik leylaki pulun uzerinde Kizkulesi’nin guzel bir resmi yer alır. (T.T Koleksiyonu)

Yine ayni serideki 10 Paralık yeşil pulun üzerinde ise Fenerbahçe Feneri’nin güzel bir resmi işlenmiştir..Fener konulu bu iki puldan üç yıl sonra,1917 Yılında Osmanlı Posta İdaresi’ nin Viyana’ da bastırdığı bir başka posta serisinin üzerinde, İstanbul’ un en güzel ve popüler feneri Ahırkapı’ nın resmi görülür.Sultan Reşat tuğralı bu 10 paralık pul ise yeşil renkte bastırılmıştır.

2 Sultan Resat tugrali 10 Paralik yesil pul uzerinde resmedilmis Ahirkapi Feneri T.T. Koleksiyonu
Sultan Resat tugrali 10 Paralik yesil pul uzerinde resmedilmis Ahirkapi Feneri( T.T. Koleksiyonu.)

 Yıllar sonra, 1947 yılının eylül ayında İstanbul’ da yapılan Uluslararası Üzüm ve Şarap Kongresi nedeniyle P.T.T.’ nin çıkardığı üç parçalık anma serisi pulları üzerinde, minik bir nokta kadar da olsa, bir kez daha Ahırkapı Feneri kendini gösterir.Fener, tarihi yarımada siluetinin içinde yer almaktadır.

15 1947 Yilinda Istanbulda yapilan Uluslararasi Uzum ve Sarap Kongresi icin cikarilan pullar uzerinde de Ahirkapi Fenerinin silueti yer almaktadir. T.T. Koleksiyonu
1947 Yılında İstanbul’da yapılan Uluslararası Üzüm ve Şarap Kongresi için çıkarılan pullar üzerinde de Ahırkapı Fenerinin silueti yer almaktadır. (T.T. Koleksiyonu)

  Bir başka fener görüntüsünün pullarımız üzerinde yer alması 1 Temmuz 1951 tarihinde, Kabotaj Hakkı’ nın yirmi beşinci yıldönümü nedeniyle tedavüle çıkartılan anma serisinde gerçekleşir. Serinin en değerli parçası olan gri renkli 1 liralık pul üzerinde Fenerbahçe Fener’ i bir kez daha tüm güzelliği ile endam eder..

8 1 Temmuz 1951 tarihinde Kabotaj Bayrami nedeniyle tedavule cikarilmis hatira pulu uzerinde Fenerbahce Feneri kompozisyonu T.T. Koleksiyonu
1 Temmuz 1951 tarihinde Kabotaj Bayramı nedeniyle tedavüle çıkarılmış hatıra pulu üzerinde Fenerbahçe Feneri kompozisyonu (T.T. Koleksiyonu)

Ne var ki, Türk pulları üzerinde en çok yer alan fenerimiz Kız Kulesi olmuştur. İstanbul’ da yapılan uluslararası kongre ve konferansların anısına çıkarılan hatıra serilerinde İstanbul’ un incisi Kız Kulesi’ nin doğal olarak ayrıcalıklı bir yeri olmuştur. Çünkü, Boğaz’ ın girişinde yer alan,efsanelere de geçmiş Kız Kulesi’ nin fener ya da radar işlevinden öte bambaşka bir yeri vardır İstanbul için..Efsanelere konu olmuş; öncelikle, bu dünya kentinin sembolik görüntülerinden biri haline gelmiştir..

3 Uzerinde Kizkulesi kompozisyonunun yer aldigi kirmizi renkli pul T.T. Koleksiyonu
Üzerinde Kızkulesi kompozisyonunun yer aldığı kırmızı renkli pul (T.T. Koleksiyonu)
9 1955 Yilinda Isztanbulda toplanan Uluslararasi Imar ve Kalkinma Bankasi Para Fonu Guvernorler toplantisi icin cikarilmis hatira pulu uzerinde yer alan Kiz Kulesi T.T
1955 Yılında İsztanbul’da toplanan Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası Para Fonu Guvernörler toplantısı için çıkarılmış hatıra pulu üzerinde yer alan Kız Kulesi (T.T Koleksiyonu)
12 1965 Yilinda Istanbulda yapilan 15. Tuberkuloz Kongresi icin cikarilmis hatira pulu userinde Kizkulesi kompozisyonu T.T. Koleksiyonu
1965 Yılında İstanbul’da yapılan 15. Tüberküloz Kongresi için çıkarılmış hatıra pulu üserinde Kızkulesi kompozisyonu (T.T. Koleksiyonu)

Daha sonraki yıllardan günümüze dek posta pulları üzerinde Zonguldak’ tan Göçek’ e başka fenerleriimiz de görüntülenir. Özellikle de 2004, 2005 yıllarında, Posta İdaresi özel olarak “Fenerlerimiz” adı altında iki ayrı özel seri çıkarır tedavüle.. İkişer puldan oluşan bu hatıra serilerinde Kastamonu’ nun ünlü Kerempe Feneri, Antalya’ daki Gelidonya Feneri, Çanakkale Batıburnu ve Zonguldak Fenerleri resmedilir..

14 18 Mart 2005 tarihnde P.T.T.nin cikardigi Fenerlerimiz konulu pul serisi uzerinde yer alan Canakkale Batiburnu ve zonguldak fenerleri T.T. Koleksiyonu
18 Mart 2005 tarihinde P.T.T.nin çikardiğı Fenerlerimiz konulu pul serisi üzerinde- yer-alan Canakkale Batiburnu ve zonguldak fenerleri( T.T. Koleksiyonu.)
10 1965 Yilinda Istanbulda yapilan Uluslararasi II. Tutun Ticaret Kongresi icin cikarilan hatira serisini ozel ilk gun zarfi.505 Kurusluk pul uzerinde Kizkulesi gorul
1965 Yılında İstanbul’da yapılan Uluslararası II. Tütün Ticaret Kongresi için çıkarılan hatıra serisini özel ilk gün zarfı.50+5 Kuruşluk pul üzerinde Kızkulesi görülmesi(T.T Koleksiyonu)

 

Kartpostallara, posta pullarına yansıyan deniz fenerleri, bilhassa dünyanın deniz kıyılarına sahip olan tüm ülkelerinde bir abide gibi sevgi ve ilgi görürler. Çünkü,deniz fenerlerinin kurtarıcı, güven verici işlevlerinin yanı sıra, estetik ve güzellik yansıtan bir görünümleri vardır. Bir gün batımında, ya da bir gün doğumunda, fırtınalı bir günün bembeyaz haşin dalgaları arasında, tepesinde martıların cirit attığı birgünün ortasında deniz fenerlerinin güzelliği renkten renge bürünür; şairlere,yazarlara, ressamlara, fotoğraf sanatçılarına ilham kaynağı oluşturur. Ama, bütün bunların dışında bir başka gerçek, deniz fenerlerinin hüzünlü bir yanlarının da olduğudur.Çünkü, genel olarak kendilerini bekleyen bekçileri gibi, yalnız
başlarınadırlar.. Onların bu yalnızlığını paylaşan en yakın dostları ise martılardır..

 

4 Osmanli doneminin son demlerinde kullanilmis posta karti uzerinde Gofre kabartma teknikle betimlenmis Kizkulesi kompozisyonu T.T. Kolekisyonu
Osmanlı döneminin son demlerinde kullanılmış posta kartı üzerinde Gofre (kabartma) teknikle betimlenmiş Kızkulesi kompozisyonu (T.T. Kolekisyonu)
6 Uzerinde Kizkulesi kompozisyonlu pulla postadan gecmis zarf T.T. Koleksiyonu
Üzerinde Kızkulesi kompozisyonlu pulla postadan geçmiş zarf (T.T. Koleksiyonu)

( [email protected] ) Turgay Tuna© Copyright

Son Eklenenler
- Reklam -

Çok Okunanlar