Zararlı Deniz Canlıları

Bu grupta ilk akla gelen omurgasız canlılar Midye, Solen ve Pinna’lardır. Birçok yüzücü veya dalıcı çeşitli defalar bu nedenle küçük çaplı da olsa yaralanmıSlardır. Derin ve büyük olmadığı sürece bu yaralar en önemsiz deniz kazalarıdır. Bunlardan baSka ikinci bir örnek Deniz Kestanesi ( Kara diken )’ dir. Dikenleri kalsiyumkarbonat yapılı ve oldukça kırılgandır. Testere dişi benzeri ufak çıkıntılarla çevrilmiş olan bu dikenlerin çıkartılması oldukça güçtür. Dikenlerin battığı hissedildiğinde en kısa sürede ve üzerine yüklenilmeden kıyıya gelinmeli, dikenlerin üzeri yıkanmalı ve yaralara kum kaçmamasına dikkat edilmelidir. Daha sonra bölge zeytinyağı ile yumuSatılıp emilerek dikenler çıkarılmaya çalışılmalıdır. Derindeki dikenlere ulaSmak için sterilize edilmiş sivri bir cisimle yaranın etrafı geniSletilip cımbızla veya emerek dikenler temizlenmelidir. Genişletilmiş yaralar mikroptan arındırılmalıdır. Diğer bir omurgasız canlı ahtapottur. Bu canlı her nekadar uysal ve zararsız olsa da zaman zaman, özellikle tehlikeye düştüğü anlarda gaga şeklindeki ağzı ile derin yaralar açabilir. Ayrıca aletsiz dalışlarda büyükçe bir taSa tutunduktan sonra dalıcıyı kuvvetli kolları ile yakalaması da tehlike doğuran bir özelliğidir.

Yaralayıcı özellikte saldırıları olan baSlıca ve en büyük tehlike Köpekbalıklarıdır. Bu canlılar ilksel omurgalılardandır. Hayvanın dişleri keskin, kuvvetli ve testere gibi tırtıklı özelliktedir. Koku alma ve duyma özellikleri çok geliSmiStir. Her türlü canlıya saldırabilirler. Çok sığ sulara kadar girebildikleri bilinmektedir. Ağızları vücudun alt kısmında ve hilal şeklindedir. Bu nedenle saldırılarını ya yan yatarak yada sırtüstü dönerek gerçekleştirirler. Avlarının etrafında gittikçe daralan daireler çizerler ve en sonunda ani bir atakla saldırırlar. Derileri de en az dişleri kadar zarar verebilir. Bunun nedeni ise derinin bir zımpara kağıdı kadar sert ve pürtüklü olmasıdır. Tüm dünyada yayılım gösterirler ve yüzeyden 600 m.’ye kadar bulunurlar. denizlerimizde 15 familyası bulunmaktadır.

En tehlikeli türleri ; Çekiç balıkları, (Zygneama sp), pamuk balıkları ( Carcharidae ), Sapan balıkları ( Alopiidae ), Camgözler, Dikburun köpekbalıkları ( Lamnidae ) dır. Keler balıkları ve Testere balıkları da oldukça saldırgandırlar.

Yaralayıcı hayvanlardan bir diğeri de Barraküda balıkları olup köpekbalıklarından daha saldırgandırlar. Kendilerinden 3 – 4 kat büyük canlılara sırf merak için saldırdıkları bilinmektedir. Boyları 1 – 1.5 m kadar olabilir. Sularımıza SüveyS kanalı yolu ile girmişlerdir.

Ilıman sularda yaşayan baSka bir tehlike ise Müren balıklarıdır. Bu kayvanlar genellikle kovuk içlerinde yaşarlar. Ahtapot ve kabuklular başlıca besinlerini oluşturur. Bir mağara yada kovuk kontrol edilirken dikkat edilmesi gereken bir canlıdır. Isırdığı yer oldukça ağrılı ve iltahaplı bir yaraya dönüşür ve oldukça geç iyileşir.

ZEHİRLEYİCİ ÖZELLİKTE OLANLAR :

Bu canlı grubunun başında Deniz anaları gelmektedir. Üreme dönemlerinde artan knidosist faaliyeti ile acı veren zehir salgılarlar. En tehlikeli türü Okyanus kökenli olan ve Portekiz Savaşçısı ( Portugal Man of War ) denilen oldukça büyük bir canlıdır.
Mahmuzlu camgöz ( Achantias sp ), Domuz köpekbalığı ( Centrina sp ), Çivili köpekbalığı ( Soymnidae ) ve Kedi balıkları ( Scyllidae ) dorsal yüzgeçlerindeki dikenleri ile zehirleyici özelliktedir.

Yassı köpekbalıklarından Vatoslar, Çarpanlar, tırpana, kazıkkuyruk ve folyalarda da zehirli mahmuzlar bulunur. Çarpanlarda ise zehirli mahmuzlar değil, elektrik organları bulunur. Vücudun üst kısmında ve böbrek Seklindeki iki elektrik organı balığın üzerine basıldığında ani elektrik deSarjı sağlayarak dalıcının kalbinin durmasına veya bayılmasına sebep olabilmektedir.

Dipte yaşayan balıklardan Trakonyalar ( özellikle kum trakonyası ) max. 40 cm olan balıklardır. Renkleri sırtta mavi, beyaz, kırmızı, karında kirli beyazdır. Kuma gömülü yaSarlar ve basıldığında dorsal dikenlerindeki diken ıSınlardan zehir salgılarlar. Organ şişer, hücreler ölür, sinirleri etkiler ve hatta ölüm söz konusudur. Oltaya gelebilirler, bu takdirde iğnelerinden tutmamak gerekir. Öldüklerinde dahi sırt yüzgeçleri diktir ve zehirleyici özelliğini kaybetmez.

Diğer bir tür dip balığı Scorpenidae familyası üyeleridir. Bunlar İskorpit, Lipsoz ve Adabeyi’dir. TaSlık, kayalık, kumluk bölgelerde yaSarlar. Sırt ve karın yüzgeçleri ile yanak dikenleri zehirlidir. Zehirleri hafiftir ve az acı verir. Ancak yara ve sancı uzun süre devam eder.

Bunlardan başka Balon balıkları’nın baş ve göğüslerindeki dikenler zehirli olup iç organları özellikle karaciğer ve safrakesesi yoğun zehir içerir. Tatlısu levreğinin de sırt yüzgeçlerinde kümeler halinde zehir bulunur.
Tüm bahsedilen zehir türleri sıcağa dayanıksızdır. Yaralar amonyaklı su ile yıkanmalı, zehir akıtılmalı, varsa iğneler çıkarılmalı ( özellikle trakonyalarda ) ve yara ılık su ile uzunca bir süre yıkanmalıdır. Yara bölgesi hayati organlara yakınsa acilen bir tıp adamına başvurmakta yarar

Önceki Haber