Sualtında Kullanılan Malzemeler ve Özellikleri
MASKE: Sualtında kullanılan temel malzemelerin başında gelir. Temel işlevi sualtında rahat görüşü sağlamaktır. Maske, kullanışlı ve sağlam olmalıdır. Yapıldığı cam ve çerçeve suya ve basınca dayanıklı olmalıdır. Maske alırken mutlaka yüze oturup oturmadığı kontrol edilmelidir.
Göz bozukluğu olan sualtıcılar maskeyi özel olarak yaptırmalı yada piyasada bulunabilen numaralı camlara sahip maskeleri tercih etmelidirler. Maske lastiklerinin kopma ihtimali düSünülerek yedek lastik bulundurulmalıdır. Maskelerin iç hacimlerinin küçük, görüş açılarının ise geniş olmasına dikkat edilmelidir.
Maske camının sualtında buğu yapmasını engellemek için en iyi çözüm camlarına iç taraftan biraz tükürüp, tükürüğü cam yüzeyine yaydıktan sonra el kullanmadan deniz suyu ile çalkalayarak temizlemektir. Akıntısı kuvvetli olan bölgelerde yapılan dalıSlarda maskenin yüzden çıkmasını engellemek için maskeyi başlık altına takmak en iyi yöntemdir.
Profesyonel amaçlı dalışlarda ise genellikle maske yerine özel olarak düzenlenmiş başlıklar kullanılır. Bu baSlıkların sadece göz ve burun bölgesini sudan ayırmakla kalmaz tüm kafayı içine alır. Bu başlıklar içinde telefon bağlantısı da bulunur. Ancak ağır, büyük ve pahalı oldukları için amatör dalışlar için pratik değildirler. Kullanım alanları genellikle ticari dalışlar olup kesme, kaynak veya keSif amaçlı profesyonel ve derinsu dalışlarıdır ve hava kaynağı olarak satıhta bulunan bir kompresör kullanılır.
PALET :
Temel dalış araçlarından bir diğeri de paletlerdir. Çeşitli tipleri bulunan paletlerin kullanım amaçları ve yerleri de farklıdır. Örneğin mağara dalışlarında kullanılacak paletler hafif olmalıdır.
Paletler sadece dalış amaçlı olmayabilir. Yüzücülerin kullandığı çeşitli tip paletler de bulunmakta hatta dünya çapında yarışmaları da yapılmaktadır.
İkinci bir tip palet de Skin ( aletsiz ) dalışlar için kullanılan esnek ve pala boyu uzun olan paletlerdir. Önceki senelerde yapılan zıpkınla balık avcılığı yarışmalarında tercih edilen palet tipleridir.
SCUBA ( Tüplü ) dalışlarda kullanılan paletler ise çok değişik amaçlarla üretilmiştir. Ağır, Hafif, Kanallı, KayıSlı yada kendinden patikli gibi. Kanallı ve hafif tipte üretilmiş olan paletler dışındakiler Skin dalışlar için yorucudur.
Kayışlı paletler genellikle tabanlı tip patikler ile birlikte kullanılır. Tercih edilecek olan palet ayağı sıkmamalı yada bol gelmemelidir. Palet alırken kullanım amacına uygun palet seçilmesi gerekir.
SNORKEL :
BaŞı suyun dıŞına çıkarmadan nefes almaya yarar. 2 parçalı olup boru şeklindedir. Çeşitli malzemelerden yapılabilir. Snorkelde aranacak özellik ” maps ” denen ağız kısmının kullanıcının ağzını yara yapmaması, kolay nefes alınabilmesi ve sıhhi malzemeden yapılmış olmasıdır. Uzun ve geniş çaplı Snorkeller nefes almayı güçleştirdiğinden tercih edilmezler.
ELBİSE :
Balıkadam elbisesi 2 – 8 mm. arasında değişik kalınlıklarda olabilir. elbisenin temel işlevi vücudu suyun ısısı ve dış etkilerden korumaktır. Uzun süreli dalıSlarda vücut ısı kaybeder, bu ısı kaybı NEOPREN yapılı ıslak tip elbiseler kullanıldığında çıplak vücuda oranla çok azdır. Neopren adlı madde imal safhasında çok ince hava kabarcıkları verilerek süngersi bir yapı alması sağlanan kauçuk esaslı bir maddedir. Dalış sırasında bu elbiselerin içine bir miktar su girer ve dalgıcın vücut ısısı kadar ısınır. Elbise vücuda iyi oturan bir elbise ise içinde su sirkülasyonu olmayacağından dalgıcın üşümesini engeller.
İyi bir balıkadam elbisesi vücudu sıkmamalıdır. Ayrıca az parçalı olmalı, tulum ve başlıklı olanlar tercih edilmelidir.
Islak elbiseler yanında, kuru tip elbiseler de bulunur. Bu elbiseler su geçirmezler. Bu nedenle soğuk sularda, kutuplarda ve kirli bölgelerde en çok kullanılan elbise türüdür. Genellikle profesyonel dalışlar için kullanılırlar. Sualtı iSleri sırasında elbiselere dizlik adı verilen ekler ilave edilerek elbiselerin uzun süre dayanması sağlanabilir.
5-6 mm’lik elbiseler özellikle Karadeniz ve Marmara’da kullanmak için çok uygundur. Elbiselerin dikkatli çıkarılması gerekir. Özellikle fermuar bölgesi çabuk bozulur. Balıkadam elbisesinin ayrılmaz bir parçası da patik veya çizmelerdir. Patikler ayakları korumak için kullanılır. Ayrıca deniz kestanesi, midye vs. ile plaj ve kıyılarda bulunan cam, çivi gibi maddelerden korunmayı sağlar.
BASLIK :
Balıkadam elbisesinde, elbisenin ekidir. Bazı elbiselerde bulunmayan başlık ayrı bir parça olarak satın alınabilir. Başı korumayı amaçlar. Soğuk sularda ve kış dalışlarında mutlaka kullanılmalıdır.
AĞIRLIK KEMERİ :
Ağırlık kemeri balıkadamların nötr sephiye ( Yüzerlik ) kazanması için kullanılır. Ağırlık kemerinin çabuk açılır kapanır olması oldukça önemlidir. Ağırlık kemeri ve ağırlıkların sarı ve yeşil renkli olanları suda kolay farkedilmeyi sağlar. Balıkadamların kullanacakları ağırlıkların miktarları özellikle yeni balıkadamlar için kolayca hesaplanamaz. Ağırlıklar kullanılan elbisenin kalınlığına göre değiSiklik gösterirler.
CAN YELEĞİ YADA BC :
Su üstünde dinlenme, sualtında acil çıkıS ve nötr sephiye sağlamak amaçlı kullanılır. Can yelekleri ağızla, tüpten gelen bağlantıyla veya gaz kartuşu ile şişirilebilir. Gerektiğinde havayı boşaltmak için 1 – 3 adet tahliye valfi bulunur.
Can yeleklerinin sualtında kullanılması birçok yabancı ülkede zorunludur. Son yıllarda çok değiSik boyutlarda ve özelliklerde hazırlanan can yeleklerinin tüplere bağlantısının çok iyi yapılması gereklidir.
Özellikle sualtında acil çıkış hallerinde can yeleklerinin kullanılmasına dikat edilme-lidir.Can yeleğinin kartuSunda bulunan havayı kullandığımızda yelek birdenbire Sişerek dal-gıcı yüzeye fırlatabilir. Bu olay çok hızlı olduğundan dalgıç serbest çıkış ( FREE ESCAPE ) yapıp ciğerlerindeki yüksek basınçlı havayı dışarı atamazsa Emboli tehlikesi altındadır. Yahut kartuşun basıncı yeleğin Sişmesi için yeterli olmayabilir. Can yeleklerinin üzerinde bulunan düdük tehlike durumunda kullanılmak içindir.
Can yeleği kullanmak eğitim gerektiren bir iştir. Bu nedenle eğitim dalıSlarında can yeleği kullanma çalıSmalarına yer verilmelidir.
SUALTI ZAMAN SAATİ :
Sualtı saati yüksek basınca dayanıklı olan bir malzemedir. Genellikle 200 m.’ye kadar dayanıklı ( 21 Bar ), sarsıntı ve çarpmalardan etkilenmeyenleri bulunur. Özellikle dalış ve çıkışta zamanın takibi için son derece gereklidir. Bu nedenle sualtı ile uğraSan dalıcıların ilk elde etmeleri gereken malzemelerden biridir.
DERİNLİK SAATİ : ( DEPTH METER )
En çok ihtiyaç duyulan malzemelerdendir. İnilen derinliği gösterir. Hava – derinlik ve zaman iliSkisini veren saatler de bulunmaktadır. Derinlik saatinin doğru ve güvenilir olması son derece önemlidir. Örneğin yağ ile çalıSan eski model bir derinlik saatiyle yapılan dalıSlar risk içerir.
DALIS BIÇAĞI :
Son derece gerekli olan malzemelerden biridir. Sualtında kullanılan bıçakların çok çeSitleri bulunur. Örneğin hem bıçak hem çekiç görevini görenler, bir yüzü ölçülendirmede diğer yüzü kesme işlerinde kullanılanlar, parlak renkli olanlar, testere ağzı gibi tırtıklı olanlar vb. Sualtı bıçağı pekçoklarının tahmin ettiği gibi zehirli veya zararlı hayvanlarla mücadele etmek için değil, ağ veya diğer çaparizlerde ip, halat, ağ,vb malzemeyi kesmek için kullanılır. Ayrıca ölçme ve inceleme amaçlarıyla da kullanılır. Bıçağın kılıfıyla birlikte bacağın iç tarafına takılması pratik olması bakımından faydalıdır. Bıçakların paslanmaz özellikte olmasına dikkat edilmelidir.
FENER :
Fenerler özellikle sualtı mağaraları, taş ve kovuk içleri ve altlarındaki çalıSmalarda gereklidir. Fenelerin de saat gibi basınca tayanıklı olanları tercih edilmelidir.
Yine derin sularda haberleşme ve yapılan işlerin kontrolü gibi çalıSmalarda kullanılır. Bulanık ve karanlık sularda fenerler özellikle gereklidir.
Ayrıca sualtı film ve fotoğraf çekimlerinde de bazen fenerlerden yararlanılır. Gece dalıSlarında ise fener kaçınılmaz bir malzemedir. Fenerin kullanmadan önce yanıp yanmadığı, bir arızasının olup olmadığı kontrol edilmeli, her yeni dalıS için yeni batarya yada Sarj edilebilen piller tecih edilmelidir.
SUALTI PUSULASI :
Pusula ile sualtında çalışmak uzun zaman ve tecrübe isteyen bir konudur. Zira akıntının yönü, hızı, görüS, dalgıcın psikolojik durumu ve eğitim seviyesi pusuladan yararlanmayı belirleyen önemli faktörlerdir.
Pusula kullanımı sualtı aramalarında oldukça gereklidir. Ayrıca gece dalışlarında da faydalıdır. Pusulalar bilekte taşınabildiği gibi sabit malzemeler üzerinde de kullanılabilir. Pusula kayışlarının sağlam olması oldukça önemlidir.
Kullanımda; pusulanın izole olması ve metal ortamlardan uzak tutularak okunması dikkat edilmesi gereken en önemli faktördür.
SUALTI TERMOMETRESİ :
Dalış yapılan derinliğin su sıcaklığını tesbit etmekte kullanılırlar. Termometreler bu görevin yanında bilimsel amaçlı dalışlarda bitki ve hayvanların yaşadıkları derinliklerin sıcaklıkları hakkında da bilgi verirler. Termometreler genellikle konsol veya manometrelerin altına bağlı olarak bulunurlar.
ARKADAS HALATI :
Çok akıntılı ve bulanık sularda güvenlik amacıyla kullanılan bir halattır. Bu amaçla ucunda karabina bulunan halat iki dalıcıyı birbirine bağlar ve ayrılmalarını engeller. Gece dalıSında da kullanılan buddy line, güvenli olmakla bereber çapariz riskini de arttır.
DALIS BAYRAĞI :
DalıS yapılan yerlerde kullanılması mecburi bir flama’dır. Bu bayraklar mavi beyaz renktedir. Ayrıca dalıS Samandıraları üzerinde bulunan kırmızı üzerine beyaz bant da sualtında dalgıcım var manasına gelir. Birçok ülkede en az 30 m.’den görülebilme kuralı vardır.
DALIS KAYIT DEFTERİ ( Logbook ) :
Dalıcının dalışla ilgili kısa bilgilerini, dalış yerini, dalış zamanını, daldığı kiSiyi belirten önemli bir not defteridir. Bu defter birçok dalış iSleminin sonradan hatırlanması ve yorumlanmasını sağlar. Dalış kayıt defteri, dalgıcın toplam dalıS zamanı hakkında da fikir verir.
DALIS ÇANTASI :
Dalış işleminde dalgıcın en küçük bir parçayı bile unutmaması gerekir. Bu nedenle tüm malzemelerin bir arada bulunması ve karışmaması için uygun bir çanta kullanmak en iyi yoldur. Dalış çantası sağlam fermuarlı ve kullanışlı olmalıdır. Bu çantada dalış malzemeleri yanında ” O ” ring, Pil, İzolebant, değişik kör tapalar, yazı bloğu, kablo ve değişik özellikte el incesi de bulundurmakta yarar vardır.